Dziś w Sejmie na posiedzeniu Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii odbyło się wysłuchanie publiczne w sprawie rządowych projektów ustaw: Prawo komunikacji elektronicznej (druk nr 2861) oraz Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo komunikacji elektronicznej (druk nr 2862).

KIGEiT była reprezentowana przez dwie osoby: Prezesa Zarządu p. Stefana Kamińskiego oraz Członka Rady Izby p. Pawła Łuczaka.

Prezes Stefan Kamiński w w imieniu środowisk gospodarczych sektora ICT, wskazywał na licznie nieprawidłowości związane z przyjmowaniem projektu oraz stanowczo sprzeciwił się dalszemu procedowaniu zmian do ustawy o radiofonii i telewizji, włączonych bez konsultacji publicznych do projektu ustawy wprowadzającej Prawo Komunikacji Elektronicznej, które w istocie ograniczą konkurencję i osłabią polski rynek telewizyjny. Tego typu propozycje wymagają przeprowadzenia poważnej debaty publicznej z wszystkimi zainteresowanymi stronami, rzetelnego procesu konsultacji oraz głębokiej analizy skutków wejścia ich w życie, a nie legislacyjnej wrzutki na ostatnim etapie prac rządowych. Nie znajdujemy żadnego uzasadnienia ani nadzwyczajnych okoliczności dla konieczności prowadzenia tych prac w tak nietransparentnym trybie. Zastrzeżenia KIGEiT co do procesu legislacyjnego zostały także przekazane do Przewodniczącego Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii. Z pełna treścią mogą się Państwo zapoznać <tutaj>.

W naszej ocenie, obecna propozycja narusza podstawowe zasady procesu legislacyjnego, w tym przede wszystkim:

  1. Brak konsultacji społecznych. Projektowane przepisy art. 43 oraz 44c-44d nie były przedmiotem konsultacji z żadną z grup uczestników rynku rozprowadzania programów. Rozwiązań nie konsultowano z przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi, nadawcami programów czy też organizacjami ochrony konsumentów. Stanowi to naruszenie przede wszystkim § 48 ust. 2 pkt 2) Regulaminu Prac Rady Ministrów oraz §1 ust. 1 pkt 5) Zasad techniki prawodawczej.

  2. Brak określenia skutków regulacji (OSR). Pomimo iż projektowane zmiany zmienią niemal całkowicie zasady działania na rynku rozprowadzania programów, nie wykonano OSR projektowanych rozwiązań. Twórcy projektu nie uwzględnili kosztów wdrożenia obowiązków przez przedsiębiorców, ani skutków całkowitej zmiany ofert detalicznych, potrzeby renegocjacji umów, ryzyka utraty przez abonentów dostępu do programów, skutków zawężenia zakresu must-carry/must-offer dla rynku uzyskiwania licencji na te programy czy wpływu zmian na obecne umowy abonenckie i modele biznesowe nadawców i operatorów. Brak OSR stanowi naruszenie § 28 ust. 2 Regulaminu Prac Rady Ministrów oraz §1 ust. 1 pkt 4) Zasad techniki prawodawczej.

  3. Brak vacatio legis odpowiedniego do zakresu zmian. Opisane wyżej skutki projektowanej regulacji dla zasad funkcjonowania rynku rozprowadzania programów wymagają znacznie dłuższego vacatio legis, niż planowane pierwotnie 6 miesięcy (a obecnie 3 miesiące) od ogłoszenia ustawy. Zmiany wymuszają m.in. wdrożenie nowych modeli biznesowych, renegocjację kontraktów, wdrożenie nowych technologii czy konieczność zredefiniowania ofert i umów z klientami, przy jednoczesnym braku równych zasad gry dla wszystkich uczestników rynku.

  4. Naruszenie zasady zaufania do państwa i prawa, brak pewności prawa i zasad regulacji. Brak zapisów stabilizujących umowy abonenckie zawarte przed wejściem w życie zmian. W tym zakresie utrata dostępności niektórych programów lub zmienione warunki licencyjne ich rozprowadzania będą skutkiem zmiany prawa, których operatorzy nie mogli przewidzieć i skutkami których nie powinni być obciążani. Okoliczności opisane w pkt 3) i 4) naruszają zasadę państwa prawnego wyrażoną w art. 2 Konstytucji .

  5. Zamieszczenie w ustawie wprowadzającej PKE zmian całkowicie niezwiązanych z jej zakresem przedmiotowym, tj. zmian niezwiązanych z wdrożeniem regulacji PKE. Temat niektórych projektowanych zmian nie służy ani wprowadzeniu przepisów PKE, ani implementacji Europejskiego Kodeksu Łączności Elektronicznej (EKŁE). Własna inicjatywa ustawodawcza Państwa Polskiego powinna być rozpatrywana wyłącznie w ramach ustawy zmieniającej uRTV. Powyższa okoliczność sprawia, że doszło do naruszenia §3 ust. 2 i 3 Zasad techniki prawodawczej.

  6. Wymóg notyfikacji technicznej. Projektowane zmiany wprowadzają regulacje dotyczące świadczenia usług, w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. Nie tylko usług uzupełniających programy (które mają być objęte obowiązkiem rozprowadzania), ale także usług w postaci różnych form rozprowadzania (które mają objąć określone programy). Z uwagi na fakt, że przepisy te znacząco wykraczają poza zakres regulacji unijnych w rozumieniu § 5 ust. 2 pkt 1 wskazanego rozporządzenia, konieczna będzie ich notyfikacja i dalsze wydłużenie procesu legislacyjnego w sytuacji toczącego się przeciwko Polsce postępowania naruszeniowego z uwagi na nieterminowe wdrożenie PKE.

W swoim wystąpieniu p. Paweł Łuczak przedstawił konsekwencje (od strony operacyjnej i technicznej) dla rynku wynikające z jednej ze zmian wprowadzonych przez LEX Pilot. Wpisanie w ustawę o radiofonii i telewizji obowiązku rozprowadzania danych wspierających telewizję hybrydową, jest zrealizowane za szeroko, bo w sposób znacznie wykraczający poza zapisy Europejskiego Kodeksu Łączności Elektronicznej. Obowiązek wprowadzony tak szeroko rodzi szereg zagrożeń po stronie przedsiębiorców rozprowadzających programy telewizyjne, które to zagrożenia w konsekwencji mogą doprowadzić do ograniczenia zakresu usług świadczonych dla abonentów oraz spowodować wzrost ich kosztów.

Te konsekwencje to:

  1. Brak bezpieczeństwa świadczenia usług. Nałożenie niczym nie ograniczonego obowiązku rozprowadzania danych wspierających telewizję hybrydową, ogranicza prawa przedsiębiorcy do decydowania o poziomie bezpieczeństwa informatycznego jego urządzeń (bo brak jest kontroli nad tym co trafia do odbiornika), a także o poziomie jakości oferowanych usług (błąd w aplikacji hybrydowej może zawiesić odbiornik i uniemożliwić abonentom korzystanie z usług).

  2. Niebezpieczeństwo ataków cyberprzestępców. Zainstalowane złośliwe oprogramowanie może posłużyć przestępcom np. do przejęcia kontroli nad siecią domową, komputerami lub smartfonami abonentów i w konsekwencji na przejęcie kontroli nad dostępem do np. ich kont bankowych.

  3. Brak możliwości dostosowania urządzeń do wymogów prawa. Proponowany 3 miesięczny okres vacatio legis, nie daje przedsiębiorcom żadnych szans na dostosowanie urządzeń do wymogów prawa. Proces produkcji sprzętu jest procesem ciągłym a proponowane zmiany wymagają przebudowy sprzętowej i zmian w oprogramowaniu zarówno po stronie sieciowej jak i po stronie odbiorcy usług, a to wiąże się ze żmudnym procesem negocjacji z dostawcami, testowaniem nowych rozwiązań i ich wdrożeniem. Łańcuchy dostaw wciąż nie wróciły do stanu sprzed wybuchu pandemii i jakiekolwiek istotne zmiany techniczne lub technologiczne wymagają co najmniej 24 miesięcznego wyprzedzenia, jeśli mają być skuteczne.

Taka forma wprowadzania rewolucyjnych zmian dla rynku usług telewizyjnych skazana będzie na niepowodzenie. Nie ze względów formalnych, bo w akcie prawnym zapisać można każdy obowiązek. Niepowodzenie będzie wynikało z tego, że fizycznie tych obowiązków nie będzie w stanie zrealizować nawet największy i najefektywniej zarządzany podmiot. Jeden z członków naszej Izby wyliczył, że wdrożenie zmian LEX pilot w jego sieci będzie kosztowało 100 mln zł i zajmie mu to – optymistycznie szacując – 24 miesiące. Zatem pozostawienie zapisów LEX pilot, z ogromnym prawdopodobieństwem spowoduje, że rynek nie będzie w stanie ich zrealizować w terminie z ustawy, a finalnie ich realizacja przełoży się na znaczący wzrost kosztów świadczonych usług (jeśli przedsiębiorca zdecyduje się je nadal świadczyć) lub spowoduje zmniejszenie się wachlarza dostępnych usług (jeśli przedsiębiorca zdecyduje, że zmienia model ich świadczenia).

Dlatego mając na uwadze powyższe uwagi, Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji apeluje o odstąpienie od wprowadzania rozwiązań, które nie wynikają z Europejskiego Kodeksu Łączności Elektronicznej i które nie były poddane konsultacjom.

Polecamy Państwu także specjalną stronę poświęconą „LEX PILOT”, którą znajdą Państwo <tutaj> oraz link <tutaj> do retransmisji z wysłuchania publicznego, które odbyło się 6 marca 2023 roku w Sejmie.